Het rommelt binnen de NVB

Het rommelt de laatste tijd binnen de normaal zo rustige beroepsvereniging NVB. En dan druk ik me nog voorzichtig uit. Want de NVB staat al jaren bekend als een organisatie waar rust heerst en waar van rommelen meestal geen sprake is. Of vond u soms dat het flamboyante optreden van directeur Jan van der Burg de laatste jaren de nodige stof deed opwaaien? Nou ja, Jan was als directeur nou niet bepaald de rustigste. Je hield van hem of je hield niet van hem. Maar eerlijk is eerlijk, Jan heeft de NVB de laatste jaren wel op de kaart gezet met enkele succesvolle congressen (zoals de NVB-congressen in de Reehorst te Ede en de OCN 2006 en 2004, een nieuwe reeks boeken over ons vakgebied (in samenwerking met Essentials Media) en de korting voor de leden op cursussen bij enkele commerciële partijen.

Nee, als ik het hier heb over de nodige onrust bij de NVB dan doel ik op andere zaken.

Laat ik beginnen met u te vertellen dat Jan al sinds begin dit jaar ziek thuis zit. Dus de onrust van de laatste tijd komt niet van hem of door hem.

Kern van de zaak is dat ik vind dat de NVB als beroepsorganisatie weinig in de landelijke melk te brokkelen heeft. En dat is toch vooral de ‘verdienste’ van het NVB-bestuur. Terwijl ons vakgebied de laatste jaren wordt gekenmerkt door snel opeenvolgende ontwikkelingen, de vakopleidingen in zwaar verkeren en de werkgevers steen en been klagen over het tekort aan gekwalificeerd personeel lijkt voor het NVB-bestuur alles ‘business as usual’.

Van het bestuur van een beroepsvereniging (we hebben het hier wel over een vereniging met zo’n 3000 leden) mag je toch op z’n minst verwachten dat ze over bepaalde zaken een visie hebben? Waar gaat het naar toe? Wat vinden ze van bepaalde ontwikkelingen en vooral van de uitdagingen die deze met zich meebrengen.

Maar nee. Het lijkt er op alsof het bestuur zich al enige tijd heeft teruggetrokken in de bekende ivoren toren. De ophaalbrug wordt af en toe neergelaten. Voor een peperduur organisatieadviesbureau bijvoorbeeld (waarvan het mij nog steeds niet duidelijk is wat ze hebben gedaan voor hun dure centen). Of de inhuur van een officemanager van een prestigieus bureau. Of de aanschaf van ICT-middelen waarover een vernietigend rapport is geschreven. Ik kan niet anders concluderen dan dat de schatkist leeg is.

Ook wacht ik nog steeds op een officiële reactie op een rapport over de knelpunten op de arbeidsmarkt. Een rapport met enkele duidelijke aanbevelingen naar het NVB-bestuur toe.

Nee, de focus in 2008 lag op de OCN die begin oktober in de Amsterdamse RAI werd gehouden. Hét 2-daagse vakcongres (misschien het belangrijkste vakcongres) waar het opvallend rustig was (vergeleken met eerdere jaren). Dat was niet zo verwonderlijk. Voor vele vaste bezoekers kwam het als donderslag uit heldere hemel dat beide feestdagen niet begin november vielen (zoals al diverse jaren zo is) maar dat begin oktober was uitgekozen voor ons mogelijke tripje naar de RAI. Jammer genoeg hoorden we dat vrij laat en zelfs het programma bood begin september onvoldoende houvast om de hele NVB, en andere belangstellenden, naar Amsterdam te lokken. Ik zal u de dramadetails van voor de zomer maar besparen. Het was in ieder geval genoeg om 2 (twee!) bestuursleden van het hoofdbestuur, na herhaaldelijk waarschuwen voor komende problemen rondom de OCN, te doen besluiten op te stappen. Eén van beiden meldt in een digitale nieuwsbrief: "De organisatie van de OCN 2008 was een dieptepunt. Vragen hierover en waarschuwingen vanuit onze kant, zijn vanaf het begin van dit jaar (februari) door het DB [opm. kw: Dagelijks Bestuur van de NVB] in de wind geslagen, niet beantwoord en zelfs afgedaan als onrust stoken". En dat zijn klare woorden richting het zittende bestuur.

Zo hard als gepoogd is door het NVB-bestuur om op het laatste moment nog bezoekers te werven voor de OCN 2008 zo langzaam wordt er gelopen om leden naar de ALV te krijgen die maandag 24 november wordt gehouden. Een ALV die met veel mystiek is omgeven. Diverse leden hebben daar de laatste weken over aan de noodklok gehangen. Hans de Man, penningmeester van Prissma (een afdeling van de NVB) doet op 11 november namens een aantal verontruste leden een aantal interessante constateringen en een oproep.

Ook op andere kanalen uiten leden zich zeer kritisch en zorgelijk over de situatie waarin de NVB en het NVB-bestuur terecht is gekomen. Bijvoorbeeld een oproep op de NVB-group van het sociale netwerk LinkedIn over wat de NVB voor jou nu betekent? Maar ook de actie van enkele leden door het aanmaken van speciale Wiki waarin wordt opgeroepen om de NVB-vereniging met een nieuw bestuur een frisse herstart te geven. Een bestuur dat leiderschap en transparantie toont. Een mogelijk nieuw bestuur lijkt in de coulissen al klaar te staan en vraagt NVB-leden te reageren op diverse interessante stellingen.

Want dat heeft onze NVB wel nodig in een tijd waarin ondanks alle sociale netwerken, eigen verantwoordelijk en eigen ondernemerschap twee zaken centraal staan: Leiderschap en Transparantie! En dat kan mijnsinziens nu alleen met een nieuw bestuur en een frisse start dat vormt geeft aan die transparantie en dat leiderschap!

Ik ben Kees Westerkamp en I approve this message!

2e dag OCN zit er op. Is het werkveld klaar voor de IDM-opleidingen?

2^e dag OCN zit erop: Is het werkveld klaar voor de IDM-opleidingen?

Is het werkveld klaar voor de IDM-opleidingen? Met deze prikkelende vraag opende Willy van der Kwaak dinsdagmiddag, tijdens de 1^e dag van de OCN 2008, haar lezing. Nu de 2^e dag, woensdag de 8^e oktober, van de OCN er op zit en ik alles wat ik weer gezien en gehoord heb op mij heb laten inwerken kan ik met een gerust hart zeggen: “De IDM-opleidingen (op Hbo-niveau) kunnen de uitdagingen die zich afspelen in het bibliotheek- en informatievak prima aan. De opleidingen lopen niet achter op hetgeen er allemaal gebeurt in de sector. Sterker nog: soms vraag ik mij inderdaad af waar sommige informatieprofessionals zijn geweest de afgelopen jaren. Want ik verbaas mij regelmatig over het verrassingseffect die bepaalde sprekers teweeg brengen bij de vakgenoten. Dit gevoel bekroop mij al tijdens de 1^e OCN-dag toen enkele YouTube-filmpjes bij een aantal mensen niet bekend waren. En dan hebben we het over YouTube-videos die toch al weer een tijdje online staan en zeer interessante kost vormen voor de informatieprofessional. Nog groter wordt mijn verbazing als studenten van de IDM-opleidingen in hun presentaties stil staan bij zaken als Google Docs, Wiki’s (zoals pbwiki) en Del.icio.us en er toch altijd weer informatieprofessionals zijn die hier nog nooit van gehoord hebben. Tuurlijk, niemand is te oud om te leren. Maar kom niet aan met de klacht dat de IDM-opleidingen achter lopen op wat er gebeurt in het werkveld. De opleidingen weten perfect wat er aan de hand is en spelen tijdens de lesthema’s, projecten en minors en afstudeerspecialisaties goed in op wat in het vak gebeurt.

Een prima initiatief van de OCN-organisatie om studenten actief te betrekken bij het congres. De 2^e dag bood een speciale track waarin studententeams van vier IDM-opleidingen een kijkje in de keuken boden van de projecten die zij uitvoerden voor opdrachtgevers.

IDM Amsterdam was betrokken bij het kaart brengen van de problematieken rondom een buurtplein in de wijk Oostzaan in Amsterdam. Studenten deden onderzoek, bouwden een website en kwamen met aanbevelingen. Terecht kwam de vraag uit de zaal (notabene van een student van IDM Den Haag) of het doen van aanbevelingen over buurtproblematieken wel tot de competenties van een IDM-student behoort.

De studenten van IDM Breda presenteerde een dankbaar onderwerp, namelijk een Wiki over zoeken. Alles wat je altijd al wilde weten over zoekmachines! Op de Zoekwiki kun je niet alleen lezen maar ook zelf aanvullen als je wilt!

IDM Groningen dook de zuivelsector in en bouwde concepten voor een intranet voor multinationals Friesland Foods. Vijf groepen streden in een pitch om de gunst van de opdrachtgever. En dit alles in het Engels! Het competitieve element zorgde voor veel stilzwijgen in plaats van kennisdeling tussen de groepen onderling.

Tot slot presenteerde IDM Den Haag een project waarbij (ex)buurtwoners van Gouda zelf informatie kunnen toevoegen aan een website over de geschiedenis van hun buurt, de straatnamen en markante gebouwen. Een mooi voorbeeld van een opdracht waarbij gebruik wordt gemaakt van Google Maps.

De discussie die ontstond naar aanleiding van de presentatie ging vooral om de vraag wat nu precies de kerntaak is van de IDM-er. Marten Disberg van Reekx prikkelde de zaal met de opmerking dat de presentaties er allemaal wel mooi uitzagen maar dat hij vooral benieuwd was naar wat hier nu typisch IDM aan is? “Ontsluiting is waarmee de IDM-er zich onderscheidt van bijvoorbeeld de student bedrijfskundige informatica”, aldus Disberg. Sommigen vallen hem bij maar de zaal is niet unaniem. Is er meer? Tijdens de lunch wordt er doorgepraat over wat nu typisch is voor het vak van informatieprofessional.

Het is geen geheim dat er een groot tekort is aan IDM-studenten. De opleidingen kampen met problemen om scholieren te interesseren voor een studie aan de IDM. Josje Calff van de Universiteitsbibliotheek Leiden zei tijdens de 1^e dag al dat dit probleem niet aan de IDM-opleidingen ligt (zie ook mijn blogbericht over de 1^e congresdag). Maar het is natuurlijk wel een zorg van die opleidingen en daarom praten IDM-studenten, vertegenwoordigers uit het werkveld en IDM-personeel tijdens de lunch over hoe je reclame moet maken voor de opleiding. Het wordt een sessie vol interessante ideeën zoals het ontwikkelen van games (waarbij jongeren als spelend kennismaken met de IDM-opleiding), de hulp inroepen van Paul de Leeuw, het ontwikkelen van YouTube-videos over het vak en het gebruiken van soaps en CSI-achtige programma’s om het beroep van informatiespecialist onder de aandacht te brengen. Kortom, de mannen en vrouwen van de taskforce arbeidsmarktcommunicatie informatiespecialisten krijgen veel te doen.

Maar een congres/beurs is ook netwerken. Praten met bedrijven over de nieuwe afstudeerspecialisatie Business Information die in februari van start gaat bij de IDM Groningen. Of kletsen met Evert Jagerman van McKinsey over taxonomieën (en zijn boek hierover). Aanhoren dat er toch vooral (desk)researchers worden gevraagd op de arbeidsmarkt en dat ze zo moeilijk te vinden zijn. En standhouders aanhoren over het veel te lage bezoekersaantal aan de OCN 2008.

Is er in 2010 wel weer een OCN? Wat mij betreft wel! Maar het mag van mij wel op een andere, wat intiemere, locatie. Wat te denken van de Reehorst in Ede?

Take care

Kees

1e dag OCN zit erop: Opening congres biedt bezinning!

De eerste dag van de OCN 2008 (Online Conferentie Nederland) zit er op. Na een dag lang verhalen aanhoren (en zelf mee discussiëren) is wel duidelijk dat er in de bibliotheek- en informatiesector een hoop gebeurt. Het centrale thema is Life Long Learning maar zoals tijdens ieder congres wordt dit onderwerp vrij breed ingevuld.

De OCN is hét tweejaarlijkse congres voor iedereen die werkzaam is in de bibliotheek- en informatiesector. En dat dit een heel brede sector is, blijkt uit de vele functiebenamingen, praktijkvoorbeelden en theoretische discussies.

De eerste OCN dateert van 1986 en is ontstaan naar voorbeeld van de grote Online Information Conference die ieder jaar in december in London wordt gehouden.
Onlangs het feit dat informatie hot is en er veel vraag is naar informatiespecialisten (of is het toch informatieprofessionals?) zijn er maar weinig mensen naar de Rai in Amsterdam gekomen. Normaal gesproken moet de OCN zo’n 1500 bezoekers trekken maar volgens enkele standhouders zijn het er beduidend minder. En dat blijkt ook wel tijdens de plenaire openingssessie in de grote zaal en de 6 deeltracks die na de lunch worden georganiseerd.

Tijdens zijn openingsverhaal staat Jan van er Starre kort stil bij het overlijden van Johan van Halm. Hij was in 1986 betrokken bij de eerste OCN en sinds jaar en dag bekend als organisator van verschillende, met name, internationale bijeenkomsten voor informatiespecialisten (lees ook mijn blog-item over Johan van vorige week).

In een vlot tempo passeren 7 sprekers de revue die in 5 minuten tijd hun visie mogen geven op Life Long Learning. Duidelijk wordt dat er veel is veranderd sinds de komst van World wide web (what’s new?) en dat het nog wel eventjes zo doorgaat. De speaker wisselt de spreekbeurtjes af met leuke quizvragen aan het publiek en enkele YouTube-filmpjes die iedere bibliothecaris en informatiespecialist eigenlijk zou moeten kennen (namelijk: 'A Vision of Students Today' -niet de OCN-versie maar het origineel- en 'Did You Know 2.0' -persoonlijk vind ik dit filmpje zeer confronterend-). Ze zetten je aan het denken over de informatiemaatschappij, studeren, mediawijsheid etc. Nog interessanter is de rol die de informatieprofessional daarin zou kunnen spelen. Helaas komt dit te weinig uit de verf tijdens de plenaire sessie. Op dus naar de deeltracks die na de lunch worden aangeboden.

Zoals altijd is het na de lunch kiezen tussen de diverse tracks met daarin interessante lezingen van vakgenoten. Een speciale track over opleidingen noodzaakt mij (met plezier overigens) om te gaan luisteren naar de verhalen van Josje Calff (UB Leiden), Laval Hunsucker (Universiteit van Amsterdam) en Willy van der Kwaak (IDM Den Haag, namens Landelijk Overleg IDM-Opleidingen).

Josje Calff presenteert een overzicht van de veelheid aan functiebenamingen (en daarmee ook de onduidelijkheid inzake een scherp beroep) én een vergelijking van verschillende Westerse landen hoe het onderwijs tot informatieprofessional is geregeld. Verder maakt zij onderscheid tussen dedicated bibliotheken en not dedicated libraries. Binnen de eerste categorie vallen volgens Josje die bibliotheken die bibliotheek- en informatiedienstverlening als core business hebben (zoals wetenschappelijke bibliotheken, openbare bibliotheken en schoolmediatheken). Tot de tweede groep behoren volgens haar de bibliotheken die onderdeel zijn van een organisatie die andere activiteiten als kerntaak hebben (maw: alle bedrijven/organisaties die over een bibliotheek of informatiecentrum beschikken).

Belangrijkste constatering van haar: Nederland is één van de weinige landen waar er een groot aanbod bestaat aan Mbo- en Hbo-opleidingen (Bachelorniveau) en veel te weinig Master- en PhD-opleidingen voor mensen die geïnteresseerd zijn in het bibliotheek- en informatievak. Zij pleit voor meer opleidingen op wetenschappelijk nniveau en dan bij voorkeur in modulaire en/of duale vorm. Joosje stelt de dagopleidingen op Hbo-niveau gerust: de lage instroom is niet de schuld van de opleidingen. Het beroep van informatieprofessional is iets dat je op latere leeftijd kiest. Overigens is zij van mening dat de bibliotheeksector wel een imagoprobleem heeft.

Laval Hunsucker presenteert een grote hoeveelheid aan uitspraken van nationale en international coryfeeën uit het vak die in de vakliteratuur iets geroepen hebben over het bestaansrecht van bibliotheken (en dus ook bibliotheekopleidingen). De conclusie is wel duidelijk volgens de spreker: de bibliotheek heeft geen toekomst meer in de huidige informatiesamenleving. Er is wel ruimte voor hele specialistische informatieprofessionals die zich richten op een specifiek vakgebied. Maar de zaal vraagt zich al snel af of Nederland daar niet te klein voor is.

Willy van der Kwaak geeft een kijkje in het onderwijsprogramma en de activiteiten van de 5 IDM-opleidingen die Nederland nog telt (Den Haag, Amsterdam, Deventer, Groningen en Breda, deze laatste overigens alleen als minor). Willy roept tot meer samenwerking tussen opleidingen en werkveld om scholieren ite interesseren voor de IDM-opleiding. De Taskforce Arbeidsmarktcommunicatie Informatiespecialisten (TACIS) is de eerste aanzet daartoe. De IDM-opleidingen op zowel Mbo- als Hbo-niveau denken met een aantal vertegenwoordigers uit het werkveld over een campagne om meer instroom te genereren voor de IDM-opleidingen.

Terugdenken aan de eerste dag moet ik toch vooral constateren:

• dat het vakgebied, zolang ik al mee loop, zich in een crisis bevindt (en daarover veel discussieert);
• de ontwikkelingen razendsnel gaan;
• we te weinig experimenteren met de nieuwe mogelijkheden;
• we jongeren en ouderen meer moeten interesseren voor een opleiding op ons vakgebied;
• en we wellicht meer masters zouden moeten creëren.

Maar over dit laatste wil ik nog wel een nachtje slapen. Want hoewel ik het eens ben met Josje Calff is de vraag om er markt is voor meer masters in Nederland op het gebied van bibliotheek- en informatiemanagement.

Take Care
Kees

Johan (Joop) van Halm overleden

Vandaag is rond 17.00u Johan (Joop) van Halm overleden op 66 jarige leeftijd. Ik hoorde het bericht via de SMS van Bart en kwam bij mij aan als een schok. Allereerst omdat ik niet wist dat hij ziek was (mijn eigen operaties in april/mei en mijn herstelperiode hebben teveel aandacht en energie gevraagd) en ten tweede omdat hij voor mij één van de markantste personen was uit het vakgebied.

Ik leerde Johan (Joop alleen voor de echte intimi) zo'n 15 jaar geleden kennen. Ik weet niet meer in welke hoedanigheid (ik kende zijn naam al langer) maar hij was één van de eerste information brokers en informatie-adviseurs van ons land en dus voor mij een voorbeeld als jonge informatiespecialist.

Johan stond altijd open voor geïnteresseerde vakgenoten. De kennismaking leidde uiteindelijk tot een uitnodiging (samen met Erwin La Roi van Hatch Search Talent) voor deelname aan de International Information Brokers Meeting in Frankfurt in 1994. Want Johan stond met name bekend als organisator van internationale congressen op het gebied van informatiemanagement. In Frankfurt bedachten we het plan voor de oprichting van het Platform Informatiemanagement (PIM). Met Johan zat ik jarenlang in het bestuur van PIM. Een paar jaar later vroeg Johan me naar Londen te komen voor een presentatie aan de Nederlandse sessie van de Online Information Conference London. Hij was dé man van de Nederlandse sessie die soms ook op Sinterklaasdag viel!

Johan was bekend als organisator, bestuurslid van diverse nationale en internationale organisaties (naast PIM ook chairman van EUSIDIC en bestuurslid van ELAG), redactielid van het vakblad Information Services and Use maar vooral als reiziger en netwerker. Dat reizen en netwerken had natuurlijk direct te maken met zijn éénmanszaak (Johan van Halm Information Consultancy) en al zijn, met name, internationale opdrachten en activiteiten. Johan kende iedereen en iedereen kende Johan.

Over zijn reiservaringen kan ik inmiddels de nodige anekdotes vertellen. Hoe hij bijvoorbeeld altijd op meetings of borrels kwam in Nederland terwijl hij die zelfde dag of de avond ervoor nog ergens op een vliegveld elders in de wereld zat. Dat was altijd zijn openingszin. "Ja, ik ben net binnen want ik kom direct uit Denver -of noem een andere plaats- vliegen). Als grap vroeg ik Johan diverse malen dan waarom hij dan zo laat was, ik was immers die zelfde dag ook uit Denver -of noem een andere plaats- komen vliegen (sorry Johan).

Johan was een fervent treinliefhebber. Hij kende ieder obscuur stationnetje en de kroeg in de buurt (waar hij een borrel dronk als de trein vertraging had of hij moest wachten op de volgende trein. De kroeg waar hij met een beetje geluk een nieuwe klant trof voor zijn zaak). Reserveren voor de nachttrein deed hij vaak niet. Hij treinde naar Osnabrück, wachtte daar op de nachttrein naar Basel, gaf de slaapwagensteward wat geld en zo had hij voor weinig geld een dure slaapcoupé. Over Duitsland gesproken: Johan had een mobiele telefoon maar hij had uitgerekend dat een Duits abonnement goedkoper was dan een Nederlands abonnement. Zo was hij: zuinig als een echte Hollander! En zo had hij vaak tips over de goedkoopste vluchten etc.

Maar Johan was toch eigenlijk het bekendst als de man met de vlinderstrik. Overal waar Johan kwam, droeg hij een colbert met vlinderstrik. En het feit dat ik daar nu over schrijf was precies de reden waarom hij als enige informatieprofessional een vlinderstrik droeg. Zo kon iedereen hem herinneren zei hij onlangs tegen me!

Johan, bedankt! We zullen altijd aan je blijven denken!

Kees Westerkamp

Gezocht: kleine gemeente voor project van studenten

Op maandag 8 september gaan de eerste lessen bij de opleiding IDM / Media & Informatiemanagement van start. Voor de 2e jaars studenten begint dan het lesthema 'Kennis is Macht' met als centrale onderwerpen 'Documentmanagement', 'Enterprise Content Management', 'Kennismanagement' en 'Informatiekunde'.

Net als vorig jaar werken de studenten gedurende de 10 lesweken aan een project waarbij een opdracht uit het werkveld centraal. Voor de uitvoering van dit project zijn wij op zoek naar een aantal kleine/middelgrote gemeenten.

De studenten gaan in groepjes (1 groepje per gemeente) een kennis- en informatiescan uitvoeren die uw organisatie inzicht geeft in de stand van zaken rondom uw kennis- en informatiehuishouding.

Het gaat om studenten die voor het eerst in aanraking komen met onderwerpen als documentmanagement, digitalisering en kennismanagement. Ze hebben al wel eerder een analyse gedaan dus ze zijn bekend met het ´doorlichten´ van een organisatie.
Wij zoeken een kleine gemeente omdat we niet willen dat de studenten ´verzuipen´ in de complexiteit van grotere organisaties. Daarvoor zijn ze nog te onervaren. Voor een kleine opdrachtgever lijkt het ons leuk/handig dat ze in een korte tijd en tegen weinig investering een groepje studenten, en onder begeleiding van enkele docenten (waarvan enkelen net het adviesvak uit zijn), een analyse krijgen van hun kennis- en informatiehuishouding. Bovenal moet de opdrachtgever het leuk vinden om met tweedejaars aan de slag te gaan. De scan wordt uitgevoerd door middel van enkele vraaggesprekken en door documentanalyse. Er zal geen gebruik gemaakt worden van organisatiebreed verspreide vragenlijsten (te korte periode)

In de afgelopen jaren hebben we soortgelijke projecten laten doen bij Biblionet Groningen en bij een aantal gemeenten en ondanks de onervarenheid (en dus niet te vergelijken met een adviesbureau) leverde dat toch wel aardige aanknopingspunten op voor die opdrachtgevers.

Het project moet dus niet te complex zijn. Daarom laten we de studenten ook alleen een inventarisatie en analyse doen. Als ze er al enkele aanbevelingen uit kunnen slepen zijn wij al tevreden.

Het project start zo in week 39 (de eerste lessen zijn in week 37). Tijdens de lessen begeleiden wij de studenten in hun acties en bevindingen. Het project zal eind oktober afgerond worden. Voor de uitvoering van het project is het van belang dat de studenten de beschikking krijgen over relevante documenten uit uw organisatie en een aantal gesprekken kunnen voeren met betrokkenen uit uw organisatie. Als opdrachtgever wordt u uitgenodigd aanwezig te zijn bij de eindpresentatie van het project. Afhankelijk van de kwaliteit van het onderzoek kan in overleg een presentie bij u op locatie plaatsvinden.

Heeft u interesse om een groep studenten deze praktijkervaring te bieden, stuurt u dan een e-mail naar themacoördinator b.jousma@pl.hanze.nl. Hij neemt contact met u op.

Schooljaar van start

Maandag 25 augustus gaat het nieuwe schooljaar weer van start. Dan is duidelijk hoeveel eerstejaars studenten beginnen aan de opleiding IDM / Media & Informatiemanagement.

Ik heb afgelopen week al even gekeken in de lijst met aanmeldingen. Het zijn er ongeveer 25. Dat is iets minder dat vorig jaar. Alhoewel, er is woensdag de 27e augustus nog een laatste open dag bij de Hanzehogechool voor de laatkiezers. En de ervaring leert dat dit nog wel enkele aanmeldingen oplevert.

Ben ook benieuwd hoeveel 1e jaars studenten van afgelopen jaar genoeg studiepunten hebben behaald zodat zij doorkunnen met het 2e jaar. De groep personen die nog opdrachten moest overdoen, en dus vlak voor de zomervakantie van alles en nog wat inleverde, was groter dan het jaar er voor.
Met de 2e jaars gaan we vanaf begin september aan de slag met het lesthema 'Kennis is Macht' waarin we aandacht besteden aan documentmanagement, kennismanagement, informatiekunde en information retrieval.

De 2e jaars van afgelopen studiejaar, en nu dus 3e jaars, gaan nu óf stagelopen óf starten met de invulling van hun vrije ruimte (studieprogramma elders volgen of deelnemen aan keuzevakken binnen ons instituut). Ik ga 4 studenten begeleiden tijdens hun stage. Marlous bij de TROS (bij het TV-programma Vermist), Miranda bij Trip Advocaten, Marcel bij de Universiteitsbibliotheek Groningen en Albert bij Waterleidingmaatschappij Drenthe.

Komend studiejaar gaat ook de nieuwe afstudeerspecialisatie 'Business Information' van start. Van februari tot en met eind juni gaat een groep IDM-ers aan de slag met thema's als 'Informatiekunde', 'Organisatie en Management', 'Projectmanagement' (o.a. Prince2), en 'Strategisch Handelen' en 'Argumenteren en Debatteren'.

Nieuw zijn ook de keuzevakken 'Informatie en Cultureel Erfgoed' en 'Digitaal Rechercheren'. Voor keuzevakken is het ook altijd weer spannend hoeveel studenten hierop intekenen. Bij te weinig intekeningen gaat het keuzevak niet door en/of wordt het helemaal uit het programma gehaald. Gelukkig is er voor beide voorgenoemde keuzevakken een volle klas!

Volop interessante zaken bij een opleiding die helaas te weinig studenten trekt (maar daarover later).

Take care!
Kees

Nachtmerrie van iedere auteur?

Enkele weken geleden is het studieboek ‘Deskresearch’ verschenen, geschreven door Maarten van Veen en ondergetekende. Nu hoop je natuurlijk dat zo’n boek goed wordt verkocht. In ons geval betekent dit dat diverse hogescholen en universiteiten het boek voorschrijven aan hun studenten.

Je grootste nachtmerrie is dat je op een dag bij De Slegte binnenloopt en je boek voor één euro in de ramsj ziet liggen. Dat moment hoop ik niet mee te maken.

Groot was mijn verbazing dan ook toen een van mijn studenten mij vertelde dat zij ons boek al 2e hands had zien staan op een boekenwebsite. Hoe kon dat nu? Hoe kon een boek dat nog geen 1 week uit was nu al 2e hands worden aangeboden? Van Euro 24,95 voor Euro 15.

Alhoewel ik redelijk geschokt was, vergat ik het incident totdat ik Maarten gisterenavond sprak over het voorval. We vroegen ons wederom af hoe dit toch zo snel kon. Ineens had ik het! Het was wellicht een docent die het boek te koop aanbood. Immers, docenten kunnen van studieboeken gratis beoordelingsexemplaren opvragen om te bepalen of het boek interessant genoeg is voor hun opleidingsprogramma. Wanneer dit niet geval is, verdwijnt zo’n boek meestal in de boekenkast op de docentenkamer om daar af en toe nog eens uit te komen. Maar waarom zou je geen handeltje kunnen opzetten met die beoordelingsexemplaren? Dat levert misschien nog een aardig zakcentje op?

Na het verrichten van wat deskresearch kwam de aap uit de mouw en werd bovenstaande ‘theorie’ bewaarheid. Onze ‘boekverkoper’ werkt voor een hogeschool ergens in het land. Een van zijn collega’s roemt hem om zijn creativiteit en durfheid. Nou, dat wil ik wel beamen! Ach ja, we staan niet voor niets bekend om onze handelsgeest. Misschien moet ik deze collega maar vragen onze manager te worden. Want die hebben we wel nodig. Maarten en ik hebben nog wel meer publiceerplannen de komende jaren!

Nieuw: boek over deskresearch

Na een jaar uitzoeken, schrijven, herschrijven, controleren en nog eens herschrijven is het uiteindelijk daar! Pearson Education heeft eind mei ons boek 'Deskresearch ; informatie selecteren, beoordelen en verwerken' gepubliceerd. Samen met Maarten van Veen heb ik er aan gewerkt.

Het is een studieboek geworden voor studenten die een studie volgen op het gebied van communicatie, informatiedienstverlening en management (IDM), marketing, media, bedrijfskunde, journalistiek en economie. Want in al de jaren dat ik al deskresearch onderricht aan jongeren ben ik wat minder positief gestemd geraakt over het werk dat ze afleveren. Het internet heeft veel jongeren wat 'lui' gemaakt. Regelmatig te snel in elkaar geflanste artikelen en rapporten waarvan het informatiegehalte soms niet om over huis te schrijven is.

Dat is jammer, want er valt veel informatie te vinden als er maar een beetje intensief wordt gezocht. Niet alleen op het openbare deel van het internet maar ook in The Deep Web en in allerlei databanken die via bibliotheken en archieven te raadplegen zijn.

In het boek hebben Maarten en ik onze kennis over deskreserarch en literatuur uit onze hoofden gedownload en opgeschreven. Uiteraard moesten er consessies worden gedaan. Het zijn 178 pagina's geworden maar het hadden er ook 300 kunnen worden. Want over informatie zoeken, vinden en rapporten is veel te schrijven!

Het boek volgt een stappenplan dat uit 6 onderdelen bestaat. De inleiding hebben we gebruikt om deskresearch te introduceren. Stap 1 gaat over de vraagstelling en het formuleren van zoektermen. Een handig hulpmiddel hierbij is de Mindmap. In hoofdstuk 2 (dus ook stap 2) staat een zoekplan centraal alsmede de belangrijkste soorten informatiebronnen zoals Free Web, Deep Web (met online databanken), bibliotheken, archieven, onderzoeksbureaus en wetenschappelijke informatiebronnen. In hoofdstuk 3 hebben we 11 informatiebronnen uitvoeriger behandeld. Dit zijn volgens ons de informatiebronnen waar de student niet om heen kunnen kan bij het maken van projectverslagen, stagerapporten en de afstudeerscriptie. Bij iedere bron een korte omschrijving van wat er in zit en hoe de bron werkt. Uiteraard missen enkele voorbeeldvragen niet!

Maar informatie moet wel beoordeeld worden voor je het kunt gebruiken. Hoe dat werkt hebben we in hoofdstuk 4 beschreven met aandacht voor kritisch lezen, aantekeningen maken en het schrijven van een review. In hoofdstuk 5 behandelen we een aantal vormen waarin je informatie, en de analyse daarvan, kunt presenteren. Denk daarbij aan een marktverkenning, factsheet en persoonlijk profiel maar ook het traditionele literatuuronderzoek. Het laatste hoofdstuk gaat nader in op het beoordelen van de kwaliteit van je rapportage.

Het boek kon niet tot stand komen zonder de medewerking van enkele studenten. De Groningse IDM-studenten Albert Weggemans, Sjoerd Huiskamp, Jakob-Jan Klip en Lydia Kalma waren bereid de resultaten van een opdracht, gedaan voor docent Arnold Greidanus, af te staan. Hun uitwerkingen en ons commentaar staan in het boek.

Het boek is niet alleen interessant voor studenten. Ook junior-adviseurs en startende deskesearchers bij bijvoorbeeld organisatie-adviesbureaus en communicatie-afdelingen hebben er wat aan.

Op verzoek verzorgen Maarten en ik graag een dagdeel over deskresearch en literatuuronderzoek op hogescholen en universiteiten. Zie ook de website van Maarten van Veen over zijn werk en publicaties op het gebied van informatievaardigheden.

Uiteraard houden wij ons aanbevolen voor tips, opmerkingen en suggesties voor een eventuele 2e druk.

Landelijk Overleg IDM Opleidingen

Afgelopen woensdagmiddag is er afscheid genomen van Jos van Dijk (IDM Den Haag) als voorzitter van het Landelijk Overleg IDM Opleidingen (LOI). Sinds 2001 zat hij het perodiek overleg van de IDM-opleidingen in ons land voor. Jos is sinds begin jaren '80 werkzaam voor de Haagse IDM (en haar voorlopers BDI en BDA). En dit blijft nog wel enige jaren want het terugtreden van Jos bij het LOI heeft vooral te maken met zijn andere werkzaamheden. Hij is bij de IDM Den Haag afstudeercoördinator en betrokken bij vernieuwing van het IDM-onderwijs. Daarnaast onderzoekt Jos de vrijheid van meningsuiting. Zijn meest recente boek 'Dit kan niet en dit mag niet' verscheen in het voorjaar van 2007 bij Uitgeverij Otto Cramwinckel in Amsterdam.

In zijn periode als voorzitter van het Landelijk Overleg IDM Opleidingen werkte Jos mee aan de totstandkoming van de publicatie 'Kerncompetenties voor de informatieprofessional' en de werkveldconferentie waarbij IDM-opleidingen en vertegenwoordigers uit het werkveld discussieerden over de competenties van de op te leiden IDM-studenten (gehouden in september 2007).

Ondergetekende heeft de 'voorzittershamer' van Jos overgenomen. Het LOI staat voor de schone taak om een halt toe te roepen aan de al jaren dalende instroom van nieuwe studenten op de nieuwe opleidingen. De IDM-opleidingen die er nog zijn (namelijk in Den Haag, Groningen, Deventer, Amsterdam en Breda) zullen hiervoor de handen stevig in elkaar moeten slaan. Een samenwerking met het werkveld is hierbij ook belangrijk. De voorlichting over informatiefuncties, en daarmee dus ook de werving van nieuwe studenten, kan niet alleen de taak zijn van het opleidingsveld! Vele andere arbeidsmarktsectoren weten dit en nu het werkveld van informatiespecialisten nog!

Take care
Kees Westerkamp

De grens dan maar over?

De open dag van de Hanzehogeschool is weer achter de rug. De tweede open dag om precies te zijn. Ieder jaar zijn er twee grote open dag in november en maart en twee kleine in juni en augustus. Tijdens de 'grote' kunnen de opleidingen alles uit de kast halen om scholieren te interesseren voor een studie. Voorlichtingssessies, studiemateriaal, gesprekken met huidige studenten en presentaties van gemaakte, zogenaamde, beroepsproducten, van alle jaars studenten (zoals marktverkenning, personal profiles en adviesrapporten). De twee kleine open dagen zijn meer bedoeld voor de twijfelaars en late kiezers. Daar geven we alleen voorlichting.

Een opleiding kiezen is geen gemakkelijke opgave. En voor de IDM is het ook niet gemakkelijk om scholieren te interesseren voor opleiding tot informatiespecialist! Scholieren hebben grote moeite om in het gigantische aanbod aan HBO-studies een keuze te maken. De trend is dat studenten steeds later beslissen welke opleiding ze gaan volgen. Er is niet voor niets een open dag in augustus! Daar kiezen scholieren, die net terug zijn van zomervakantie, nog een studie die ze een week later beginnen!

Studiekeuze is niet altijd succesvol. Uit een landelijk onderzoek blijkt dat één derde van de 1e jaars aan HBO- en WO-instellingen in het 1e studiejaar afhaakt omdat de opleiding toch niet is wat ze er van verwacht hadden. Tja, met dat grote aanbod is kiezen niet gemakkelijk. Hoewel sommigen zich ook wel heel slecht oriënteren. Regelmatig heb ik 1e jaars studenten in de klas die niet op een open dag zijn geweest, geen opleidingsbrochure hebben aangevraagd/doorgelezen en de website even snel hebben gescand op hoe spannend en hip de opleiding is.

Laten we maar eerlijk zijn, IDM is geen veel gekozen studie. Ondanks het fantastische arbeidsmarktperspectief en de veelzijdigheid van de opleiding. Scholieren kiezen voor spannend, hip en voor opleidingen waar ze zich gemakkelijk iets bij kunnen voorstellen. Geen wonder dat je als IDM grote moeite moet doen om nieuwe studenten te werven. En we zijn niet de enige. Ook de andere 3 IDM-opleidingen (Den Haag, Amsterdam en Deventer) hebben grote moeite scholieren te interesseren voor het beroep van informatiespecialist. Veel scholieren kunnen zich geen beeld vormen van dit beroep waarin het aanbod aan vacatures bijna niet meer te tellen is en waarbij werkgevers grote moeite hebben om geschikt personeel te vinden.

Dan maar scholieren van over de grens? Duitsland in dit geval. Feit is dat de Hanzehogeschool, maar ook de TU Twente, erg in trek is bij onze Oosterburen. Duitse scholieren prijzen het Nederlandse onderwijssysteem. En de taal. Ach, de praktijk wijst uit dat de Duitse jeugd, die voor een Nederlandse opleiding kiest, vrij snel Nederlands leert. Bij een aantal hoor je bijna niet meer of ze Duitser of Nederlander zijn.

Onze laatste open dag was dus ook een heel klein beetje voor de Duitse scholieren. Maar liefst 400 Duitse bezoekers kwamen naar Groningen. En denk nu niet dat dit allemaal grensgangers zijn. Nee, ze kwam zelfs uit Würzburg en Köln! Een deel bezocht ons Instituut voor Communicatie en Media. Ons Duits sprekend team stond voor ze klaar! Maar ook op onze Duitstalige website kon de Duitsers zich oriënteren op onze opleiding!

We hadden afgelopen zaterdag 28 geïnteresseerde scholieren voor IDM/ Media & Informatiemanagement (onze studenten van de minor Journalistiek maakten een TV-impressie en onze hoffotograaf maakte wat kiekjes). Niet meer of minder dan normaal. Het levert waarschijnlijk één klas op van zo'n 30 tot 36 studenten. Eén ding weet ik nu al, degenen die afstuderen vinden geheid allemaal snel een baan (sommigen al ver voor het afstuderen!).

Auf Wiedersehen!

Kees Westerkamp

Afscheid

Nee, geen afscheid van deze weblog. alhoewel ik meer tijd moet stoppen in het bijhouden. Wel een afscheid voor het Lectoraat Business Intelligence aan de Hanzehogeschool. Een gepland afscheid moet ik wel zeggen want lectoraten hebben niet het eeuwige leven. Toen Bert de Brock in 2004 het Lectoraat Business Intelligence startte was al bekend dat het voor een periode van 4 jaar zou zijn. Bert vertrok na 2 jaar naar de Rijksuniversiteit en zijn plek werd ingenomen door Andries Bottema. Zijn belangrijkste opdracht: het nader tot elkaar brengen van het hoger beroepsonderwijs en het werkveld en dit allemaal op het gebied van business intelligence. Kort na het aantreden vroeg Andries mij of ik het lectoraat wilde versterken vanuit mijn expertise op het gebied van competitive intelligence en information retrieval.

Er is in die 2 jaar een hoop gebeurd. Het lectoraat heeft haar doelstelling proberen te realiseren met allerlei verschillende zaken waarbij onderzoeken (met name door studenten) , netwerkoperaties en bijzondere projecten toch wel de boventoon hebben gevoerd.

Voor de afscheidsbijeenkomst van Andries Bottema heb ik enkele highlights op een rijtje gezet. Ik wil ze graag met u delen.

"Geachte meneer de lector Business Intelligence, dames en heren,

Toen in het najaar van 2007 duidelijk werd dat het Lectoraat Business Intelligence zou gaan stoppen, was het een logische stap dat ik als betrokkene vanuit het Instituut voor Communicatie en Media, en met name namens de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement, de balans zou opmaken van 2 jaar werken binnen dit Lectoraat.

Terugkijkend op die 2 jaar noem ik u enkele milestones.

• Het onderzoek naar de status van Competitive Intelligence bij financiële dienstverleners en scheepsbouwers in Noord-Nederland door een afstudeerder van de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement.
• Twee onderzoeken, wederom van IDM-studenten, naar de status van elektronische nieuwsdiensten in Nederland en het aanbieden van ‘echt’ gepersonaliseerd nieuws. Deze onderzoeken hebben geleid tot het ontstaan van een nieuw bedrijf.
• Twee goed bezochte congressen over ongestructureerde data, of zoals Andries het altijd zegt ‘Lettertjes BI’, naast de al jaren bestaande ‘cijfertjes BI’. Aardigheid hiervan was dat naast het 1e congres in Groningen de Hanzehogeschool ook een dagje een vestiging in Den Haag had. Want het 2e congres werd gehouden in de Hofstad, overigens met medeweten van de Haagse Hogeschool. Docenten en studenten van de opleiding IDM Den Haag hebben bijvoorbeeld het congres aldaar bezocht.
• Gastcolleges van diverse specialisten op het gebied van business intelligence, competitive intelligence en informatiemanagement.
• De uitbreiding van ons relatienetwerk zowel in Nederland als daarbuiten. Voorbeeldjes? Het leverde ons een 3e jaars stage alsmede 2e jaars intranetproject op bij Friesland Foods in Meppel. De band met de BI-Kring werd stevig aangehaald. We ontdekten waarom het automerk Ford in Duitsland alle weblogs napluist van privépersonen die schrijven over Ford en de consequenties daarvan voor het marketingbeleid en tot slot hoe het toch kon dat het succesvolle Starbucks geen voet aan de grond kreeg in Israël.
• Een lunchsessie met directeuren van diverse bedrijven over mogelijke samenwerkingsprojecten tussen bedrijfsleven en de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement op het gebied van business intelligence, informatiemanagement en competitive intelligence.
• En tot slot een onderzoek naar hoe je kan meten welke organisaties in ons land succesvol zijn op het gebied van competitive intelligence en waarom.

Voor het Instituut voor Communicatie en Media, en in het bijzonder de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement is nog scherper geworden dat voor studenten van IDM veel mogelijkheden liggen op het gebied van Business Intelligence en Competitive Intelligence. Vooral omdat het werkveld steeds meer de ontdekking is gekomen dat BI en informatiemanagement niet alleen opgelost kan worden met ICT-toepassingen. Het werkveld zoekt naar informatiespecialisten, afgestudeerde IDM-ers, die de positie kunnen innemen tussen de vraag van de klant en dat wat ICT-bureaus kunnen leveren. Gevolg is dat de vraag naar IDM-studenten ontzettend hoog is. De opleiding staat op de 11e plaats als het gaat om studies met het beste arbeidsmarktperspectief.

De volgende initiatieven staan op de ‘rol’ om ICM en de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement maar ook Communicatiesystemen nog sterker te koppelen aan de beroepspraktijk. Ik noem:

• Een nieuw lesthema Business Intelligence waarin de erfenis van de keuzevakken die Andries verzorgde wordt geïntegreerd.
• De nieuwe IDM-afstudeerspecialisatie ‘Business Information’ die komende studiejaar van start gaat. Niet alleen voor IDM-studenten maar ook interessant voor studenten van Marketing & Management, Communicatiesystemen, Financieel Economisch Management en/of Informatie- en Communicatietechnologie.

Tevens ligt de de oprichting van een nieuw platform waarbinnen werkveld en onderwijs kennis kunnen uitwisselen en projecten kunnen opzetten op het gebied van business en competitive intelligence in het verschiedt. Een initiatief van de opleiding IDM/Media & Informatiemanagement en enkele landelijke organisatie. Meer hierover volgt later.

Geachte meneer de lector, dames en heren, het was voor het Instituut voor Communicatie & Media een vruchtbare periode met vele interessante projecten, een aantal heb ik in mijn verhaal nog niet eens genoemd, en goede ideeën voor de toekomst.

Beste Andries, ik dank voor je samenwerking en roem je voor de wijze waarop je relatienetwerk onderhoudt en dit hebt aangewend om ons in contact te brengen met allerlei interessante mensen en projecten. Tot slot hoop ik dat ik nog eens bij je mag langs komen in Wapenveld om de treinbaan te bewonderen als deze weer een stukje groter is!

Dank u wel."